Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam vẫn có tư duy coi phát triển bền vững là một gánh nặng với họ. Bên cạnh đó là những hạn chế về nhân lực, tiếp cận nguồn vốn…. khiến việc theo đuổi để đi trên “con đường màu xanh” chỉ là yếu tố để các doanh nghiệp cân nhắc chứ chưa phải là ưu tiên lựa chọn...
Tại diễn đàn “Brand Finance - Mibrand Vietnam Forum 2023” với chủ đề “Phát triển xanh - Cách tiếp cận phù hợp cho các thương hiệu Việt”, ông Hoàng Minh Chiến, Phó cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương), đã nhấn mạnh tới tầm quan trọng của việc cần phát triển thương hiệu xanh trong bối cảnh hiện nay.
Các nước phát triển đang hướng tới phát triển bền vững, dẫn dắt nền kinh tế thế giới theo hướng xanh, tuần hoàn, nhất là khi hiện nay những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường đã tác động mạnh mẽ tới đời sống của người dân trên toàn thế giới.
Xu hướng này là cơ hội nhưng cũng là thách thức với các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Theo khảo sát của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 98% doanh nghiệp quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa của Việt Nam rất hạn chế về nguồn lực để có thể đầu tư nhằm chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng bền vững hơn. Chính vì vậy, phần lớn các doanh nghiệp nhỏ và vừa mới chỉ dừng lại ở mức “cân nhắc thực hiện” chứ chưa có những bước triển khai các hoạt động hướng tới phát triển bền vững.
Khảo sát cũng cho thấy các doanh nghiệp đi tiên phong trong phát triển xanh hiện nay là các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp đại chúng và doanh nghiệp có định hướng xuất khẩu. Đây là những doanh nghiệp có tiềm lực lớn, cũng như nắm bắt rõ các xu thế và yêu cầu của thị trường nhập khẩu.
Có nhiều rào cản với doanh nghiệp trong kinh tế xanh. 70% doanh nghiệp chưa được trang bị đủ kiến thức, chưa hiểu rõ thế nào là phát triển xanh, chưa thấy được lợi ích mang lại từ việc theo đuổi nền kinh tế tuần hoàn.
THÁCH THỨC VỚI CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT
Những rào cản này đặt ra nhiều thách thức của doanh nghiệp Việt Nam. Ông Chiến chỉ ra những thách thức lớn. Đó là am hiểu cần thiết để đáp ứng các chuẩn mực cao về môi trường, trách nhiệm xã hội và quản trị doanh nghiệp. Bên cạnh đó là thách thức về chi phí nguồn lực của doanh nghiệp. Những hạn chế về công nghệ sản xuất cũ hiện đang sử dụng và khó có thể thay thế công nghệ mới ngay được.
Mặt khác, doanh nghiệp có thể gặp rủi ro nếu quản lý không tốt do còn thiếu kinh nghiệm và hạn chế về kỹ năng. Trong khi đó, một số chương trình, dự án hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững mới dừng lại ở nâng cao nhận thức, đào tạo trên diện rộng chứ chưa đi sâu vào nhu cầu cụ thể của doanh nghiệp.
Là người đứng đầu doanh nghiệp quan tâm tới việc xây dựng chiến lược phát triển bền vững từ rất sớm (cách đây 12 năm), Tổng giám đốc FPT Nguyễn Văn Khoa cho rằng các doanh nghiệp của Việt Nam tiếp cận với nền kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh chậm hơn so với thế giới. Các doanh nghiệp, đối tác, khách hàng quốc tế của FPT hiện nay đều đã yêu cầu tuân thủ chặt chẽ các điều kiện về phát triển bền vững, phát triển xanh.
Trước những thách thức trên, để phát triển theo hướng bền vững, ông Chiến khuyến nghị đầu tiên doanh nghiệp cần một tư duy đúng về phát triển bền vững. Doanh nghiệp nên thực hiện đổi mới sáng tạo trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tối ưu hoá nguồn lực, tạo ra những sản phẩm dịch vụ xanh.
Đồng thời, doanh nghiệp phải kiên định với chiến lược dài hạn hướng tới phát triển bền vững trong từng giai đoạn. Cần coi phát triển bền vững là một khoản đầu tư, tuy nó không thể mang lại cho doanh nghiệp lợi ích ngay lập tức trong ngắn hạn nhưng hiệu quả trong trung và dài hạn là rất lớn. Cần xây dựng và duy trì văn hóa doanh nghiệp, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Chú trọng nâng cao giá trị thương hiệu, tăng cường liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp.
CẦN THAY ĐỔI NHẬN THỨC VÀ TƯ DUY
Theo ông Nguyễn Việt Dũng, Tổng giám đốc Bureau Veritas Việt Nam, phát triển bền vững để làm gì là câu hỏi khiến các doanh nghiệp Việt trăn trở. Mỗi doanh nghiệp có một con đường đi riêng. Tuy nhiên, đây là xu hướng của thế giới, cách đánh giá của những thị trường tiên tiến về sản phẩm cũng như giá trị của doanh nghiệp. Do đó, để đi xa, doanh nghiệp cần quan tâm, đầu tư và tuân thủ.
Ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng doanh nghiệp Việt vẫn coi phát triển bền vững là gánh nặng mà chưa hiểu đi trên con đường màu xanh, hướng tới tương lai bền vững là dòng chảy, là con đường độc đạo của doanh nghiệp.
Do đó, điều quan trọng nhất với doanh nghiệp hiện nay là chuyển đổi tư duy, chuyển đổi nhận thức một cách có hệ thống nhằm hướng tới chuyển đổi xanh, lộ trình xanh.
Chuyển đổi tư duy không đơn giản là chuyển từ nền kinh tế màu nâu sang màu xanh, mà để làm được điều đó cần đào tạo, nâng cấp nguồn vốn con người là quan trọng, bên cạnh là vốn xã hội và tự nhiên...
Song Hà
