Năm 2023, sản lượng xuất khẩu dăm gỗ dự kiến sẽ ngang bằng so với với năm 2022, tuy nhiên, giá trị xuất khẩu sẽ giảm do giá dăm gỗ xuất khẩu giảm.
Ông Thang Văn Thông - Phó Chi hội trưởng Chi hội Dăm gỗ Việt Nam - Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hào Hưng đã có cuộc trao đổi với phóng viên Báo Công Thương xung quanh vấn đề này.
Đến thời điểm này, con số mà ngành thuế các địa phương đã hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) cho các doanh nghiệp trong ngành gỗ nói chung và ngành dăm gỗ nói riêng như thế nào, thưa ông?
Câu chuyện hoàn thuế đã kéo dài trong nhiều tháng qua và các doanh nghiệp ngành gỗ đã có nhiều văn bản gửi đến Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các ngành chức năng kiến nghị tháo gỡ khó khăn trong vấn đề hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp.
Sau chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ngày 9/8, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) có Công điện số 07/CĐ-TCT gửi cục trưởng cục thuế các địa phương về đẩy mạnh giải quyết hồ sơ hoàn thuế giá trị gia tăng.
Ngày 21/9/2023, Tổng cục Thuế tiếp tục có văn bản gửi cục thuế các địa phương, đề nghị xem xét liên quan đề xuất của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam và Chi hội Dăm gỗ Việt Nam về việc đưa thuế VAT về 0%.
Thực hiện triển khai các văn bản đó, cục thuế ở các tỉnh, thành phố đã kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình hoàn thuế. Đến thời điểm này, nhiều địa phương, nhất là các tỉnh miền Trung như: Ninh Thuận, Phú Yên, Bình Định, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Thừa Thiên - Huế, Quảng Bình, Thanh Hóa… đã nhanh chóng hoàn thuế cho doanh nghiệp.
Theo tổng hợp sơ bộ của các chi hội và một số doanh nghiệp, tính đến đầu tháng 9/2023, các doanh nghiệp ngành gỗ, mà chủ yếu thuộc lĩnh vực chế biến dăm gỗ, viên nén đã được hoàn trên 2.000 tỷ đồng trong tổng số hơn 6.000 tỷ đồng tiền thuế đang chờ hoàn.
Mặc dù con số đã hoàn mới đạt khoảng 1/3 so với tổng số tiền thuế VAT cần phải hoàn lại cho doanh nghiệp, tuy nhiên, việc này sẽ tạo tiền lệ cho các địa phương khác thúc đẩy việc hoàn thuế.
Chúng tôi đánh giá cao sự quan tâm chỉ đạo sát sao từ cấp Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, sự vào cuộc quyết liệt của cục thuế ở các tỉnh, thành phố trong công tác hoàn thuế VAT cho các doanh nghiệp ngành gỗ.
Có thể thấy, sự vào cuộc này của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành đã giúp nhiều doanh nghiệp ngành gỗ có được nguồn vốn kịp thời để tái sản xuất phục vụ cho các đơn hàng vào đợt cao điểm cuối năm. Qua đó, góp phần hồi sinh cho nhiều doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp phục hồi sản xuất, thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu của ngành gỗ đạt được mục tiêu đã đề ra.
Bên cạnh việc hoàn thuế, tình hình thị trường đối với ngành dăm gỗ có chuyển động gì, thưa ông?
Về thị trường, tháng 9/2023, thị trường có chậm lại một chút. Tuy nhiên, việc thị trường lên xuống là việc bình thường. Giá dăm xuất khẩu hiện vào khoảng 140 USD/tấn, thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, với mức giá này, nếu chúng ta xuất khẩu đều, thì người trồng rừng vẫn có thu nhập, người sản xuất vẫn có lợi nhuận, người xuất khẩu vẫn có hiệu quả.
Còn với mức giá tăng cao đột biến như năm ngoái (có thời điểm lên tới 180 – 190 USD/tấn), đây là mức giá không bền vững, đối tác nhập khẩu không có lợi nhuận thì họ cũng sẽ không mua hàng của chúng ta.
Vừa rồi, chúng tôi có làm việc với các đối tác của Trung Quốc và đưa ra mức giá nguyên liệu dăm khoảng từ 140 - 145 USD/tấn, nếu phía đối tác đồng ý thì chúng tôi cam kết sẽ ký hợp đồng dài hạn. Phía đối tác cũng đang cân nhắc. Mức giá này như tôi đã nói ở trên là phù hợp và mang lại lợi ích cho tất cả các bên.
Riêng với người trồng rừng, trước đây, giá củi gỗ bán khoảng 900.000 đồng đến 1.000.000 đồng/tấn, thì nay, với giá dăm gỗ xuất khẩu từ 140 - 145 USD/tấn, người trồng rừng sẽ bán được củi gỗ với mức giá 1.200.000 đồng/tấn trở lên.
Cộng với việc thay đổi giống và công nghệ trồng sẽ giúp năng suất của người trồng rừng tăng lên. Trước đây, năng suất trồng chỉ đạt 80 tấn/ha thì nay đã tăng lên 120 – 160 tấn/ha. Sản lượng tăng, giá tăng, bà con trồng rừng có lợi nhuận cao hơn. Bà con chỉ cần trồng 1 - 2 chu kỳ của cây keo sẽ cho thu lợi nhuận nhiều hơn so với việc làm cây nông nghiệp.
1ha keo trước đây chỉ có 40 - 50 triệu đồng thì nay đã có khoảng 80 - 90 triệu đồng/ha. Một gia đình có vài ha, thì vài năm sau họ có thể thu hoạch từ vài trăm triệu. Cây keo chỉ có công chăm sóc trong vòng 6 tháng đầu. Sau đó, người trồng rừng có thể đi làm việc khác để tạo thu nhập. Bà con có khoản tích lũy này mà không mất nhiều công.
Vậy tình hình xuất khẩu dăm gỗ cuối năm sẽ ra sao, thưa ông?
Thị trường ngành gỗ năm nay nói chung kém đi nhiều. Dăm gỗ kém đi 1 phần; viên nén cũng kém; gỗ dán thì gần như “đứt” thị trường; ngành đồ gỗ nội, ngoại thất thị trường xuất khẩu chỉ đạt khoảng 40%.
Riêng với ngành dăm gỗ, từ nay đến cuối năm, xuất khẩu dăm gỗ cũng sẽ vẫn duy trì như vậy. Nguyên nhân do đồng nhân dân tệ mất giá, điều này đồng nghĩa hàng hóa nhập khẩu để bán tại thị trường nội địa Trung Quốc sẽ phải giảm giá xuống.
Thị trường thế giới vẫn nhiều bất ổn. Dăm gỗ là nguyên liệu đầu vào cho ngành giấy, mặc dù ngành này vẫn sử dụng nhưng giá cả sẽ bị ảnh hưởng.
Với giá cả thị trường biến động như năm nay thì giá dăm gỗ 140 USD/tấn như hiện nay đang là mức giá tốt nhất.
Cơ cấu thị trường mặt hàng dăm gỗ có sự thay đổi gì không, thưa ông?
Tại khu vực Đông Nam Á, thị trường giấy và bột giấy chỉ có Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc. Trong đó, thị trường Trung Quốc chiếm 68 - 70%; thị trường Hàn Quốc chiếm khoảng 3-5%; còn lại là thị trường Nhật Bản.
Cơ cấu thị trường không có nhiều sự thay đổi. Trung Quốc mới xây dựng thêm 2 nhà máy bột giấy (1 nhà máy tại Phúc Kiến, 1 nhà máy tại Quảng Tây) với công suất 2 triệu tấn/năm/1 nhà máy. Nhà máy tại Quảng Tây đã chạy hết công suất. Còn tại Phúc Kiến, nhà máy này chạy khoảng 800.000 tấn/năm. Dự kiến, sang năm, nhà máy này sẽ chạy hết công suất.
Có thể nói, nhu cầu bột giấy tại thị trường Trung Quốc sẽ phát triển thêm. Đây cũng là thị trường nhập khẩu dăm gỗ nhiều nhất. Phần lớn các nhà máy làm giấy, bột giấy đều tập trung về thị trường Trung Quốc.
Do lợi thế về cự ly vận chuyển gần, giá thành rẻ hơn so với các nước khác nên hiện Việt Nam vẫn đang đứng thứ nhất thế giới về nguồn cung dăm gỗ cho thị trường Trung Quốc.
Về dự báo sản lượng dăm gỗ xuất khẩu năm nay, theo tôi sẽ không giảm so với năm ngoái (15,81 triệu tấn) nhưng giá trị sẽ giảm do giá dăm xuất khẩu giảm.
Xin cám ơn ông!
Nguyễn Hạnh
